ناصر مرادی- جایزه “صلح فوتبال” نفرت انگیزترین لحظه در تاریخ جام جهانی!
صحنه قرعه کشی جام جهانی ۲۰۲۶ در واشنگتن، نه یک مراسم ورزشی، بلکه کارنوالی از وقاحت و نمایشی نفرت انگیز از پیماننامه و معاملهای بود میان سرمایه، قدرت و مافیای صنعت فوتبال. جیانی اینفانتینو، رئیس فیفا و میراث دار بیشرمی با صدایی که بوی تسلیم میداد، خطاب به ترامپ گفت: “تو هر کاری بخواهی میتوانی انجام دهی”! و این جمله، چونان فرمانی از دل عصر تاریک، بر صحنه فرود آمد که در آن دونالد ترامپ، رئیسجمهور فاشیست و خودشیفته آمریکا هنگام دریافت جایزه کذایی جدید صلح فیفا از دست همپیمان و همپالگی خود جیانی اینفانتینو، گفت: “من لایقش هستم”!
اما اتفاقی که در ظاهر یک لحظه باشکوه برای فوتبال معرفی شد، در واقع نشانهای روشن از تداوم تبدیل شدن ورزش به ابزار قدرتنمایی سیاسی بود. ورزش حرفهای همواره محل نمایش صاحبان سرمایه و قدرت سیاسی بوده است. از نبردهای خونین در کولوسیوم روم، جایی که گلادیاتورها با خون خود شادی میساختند و نان تماشاگران را خیس میکردند، از جام جهانی فوتبال در سال ۱۹۷۸ که الگوهای ترامپ خورخه رافائل ویدلا در جایگاه افتخاری استادیوم ریور پلاته، آرژانتین در کنار رئیس وقت فیفا، ژائو هاوهلانژ، ایستاده بودند و زیر پرچم “صلح و فوتبال” صحبت میکرد و میزبانان آرژانتینی کبوترهای سفید صلح را به سوی آسمان پرواز میدادند، در همان لحظات و تنها چند بلوک آنطرف تر، صدای فریاد زندانیان و مخالفان رژیم در زیرزمینها زیرشکنجه خاموش میشد و نظامیان حکومت آرژانتین دشمنان خود را زنده از هواپیما به اقیانوس اطلس پرتاب میکردند.
از المپیک ۱۹۳۶ که آدولف هیتلر در جایگاه افتخاری المپیک برلین، حلقههای المپیک را به زنجیر فاشیسم و نژادپرستی بدل کرد، اهدای جایزه صلح فیفا به دونالد ترامپ نیز در همین امتداد قرار دارد. یک “جایزه تسلیبخش” که نه برای صلح، بلکه برای تحکیم رابطه میان یک رئیس جمهور دست راستی و فاشیست که فیفا را به مرکز معاملات سیاسی و اقتصادی تبدیل کرده، طراحی شده است. فاشیست خودکامه ای که نتانیاهو از خود فاشیست تر و دست راستی تر را در تکه پاره کردن تن کودکان غزه حمایت و یاری کرد و اخیراً و چند روز قبل از مضحکه کارنوال وقاحت “جام صلح” فیفا، قایقهای پُر از مهاجران زخمی را در دریای ونزوئلا هدف قرارداد و زخمیهایی را که به قایقهای کوچک در حال غرق شدن چسبیده بودند منفجر میکند، و در حال اجرای سیاستهای نژادپرستانه علیه پناهندگان و اخراج دسته جمعی مهاجرین است، فیفا او را “نماد صلح” معرفی میکند. در چنین شرایطی، اینکه ترامپ همزمان نماد صلح جهانی معرفی شود، نهتنها مضحک، بلکه خطرناک است. معاملهای که بوی گند مافیای قدرت سیاسی و صنعت در ورزش را به جهانیان مخابره کرد.
البته این معامله و بازرگانی با فوتبال در این عصر دور از انتظار نیست. فیفا در دوران ریاست اینفانتینو ثروتمندترین دوره تاریخ خود را تجربه کرده است. درآمد چهار ساله منتهی به جام جهانی آمریکا رشدی ۷۲ درصدی داشته و این سازمان اکنون بر بازاری ۴ میلیارد نفری حکومت میکند. این موفقیت اقتصادی با نزدیکی هرچه بیشتر به کاپیتالیسم جهانی بدست آمده است.
سیاست تبدیل فوتبال از مسابقه و سرگرمی به ماشین تجارت نتیجه داده و در دوره چهار ساله منتهی به جام جهانی آمریکا، بیش از ۱۳ میلیارد دلار درآمد برای فیفا به ارمغان میآورده، افزایش ۷۲ درصدی نسبت به دوره جام جهانی قبل. با بازاری جهانی که به ۴ میلیارد نفر(نیمی از جمعیت جهان) رسیده است، فوتبال تمام ورزشهای دیگر را از میدان بدر میکند.
اینفانتینو سالهاست که با بیاعتنایی کامل نسبت به ارزشهای انسانی، به سمت ثروت و قدرتی که از ائتلاف با دولتهای مقتدر و دست راستی حاصل میشود حرکت میکند، از دریافت مدال شخصی پوتین گرفته تا جذب سرمایه عربستان و قطر و حالا ترامپ. امروز جهان به سمت ساختاری میرود که در آن ورزش، و بویژه فوتبال، در این میان تبدیل به ابزار مؤثری برای اعمال قدرت نرم و مهندسی افکار بینالمللی در خدمت این پروژه شده است. اهدای جایزه صلح فیفا به ترامپ تنها یکی از نشانههای این مسیر است.
چشمانداز چنین ساختاری به اندازه ای مضحک و شرم آور است که در ادامه قرار است کمیتهای تازهتأسیس، با ریاست “زاو زا” تاجر نزدیک به حکومت نظامی میانمار، مسئول انتخاب برندههای آینده این جایزه شود. میتوان تصور کرد شاید سالهای آینده نوبت نتانیاهو با عملیات نسل کشی مردم غزه تحت عنوان مبارزه با “ترور” باشد. آیندهای برای فوتبال که در آن، ورزش و سرگرمی و آزادی و حقوق انسان، هیچ جایگاهی ندارند.
مراسم قرعه کشی جام جهانی ۲۰۲۶ در واشنگتن و جایزه صلح فوتبال به دونالد ترامپ، نهتنها یک نمایش مضحک سیاسی بود، بلکه نمادی روشن از انحطاط اخلاقی در نظام ورزش جهانی بود. پشت لبخندهای شرم آور روی صحنه، پروژهای بسیار بزرگتر جریان داشت. تبدیل بیش از پیش فوتبال به ابزار مشروعیتبخشی قدرتهای کاپیتالیستی و تضعیف بنیانهای انسان محور در جهان. نماد ساختار جدیدی که در آن ورزش حرفه ای به ابزاری برای مشروعیت بخشی سیاسی صاحبان ثروت و قدرتمندان تبدیل میشود.
۱۱ دسامبر ۲۰۲۵